Fundacja może realizować cele społecznie lub gospodarczo użyteczne, szczególnie takie jak: ochrona zdrowia, rozwój nauki i gospodarki, wychowanie, kultura i sztuka, pomoc społeczna, ochrona środowiska czy opieka nad zabytkami. Funkcjonowanie fundacji wiąże się z uzyskaniem osobowości prawnej.

Kto może założyć fundację?

Fundację mogą założyć osoby fizyczne, niezależnie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania, a także osoby prawne (firmy, inne organizacje) z siedzibą w Polsce lub za granicą. Fundatorów może być kilku i mogą to być jednocześnie osoby fizyczne oraz osoby prawne. Siedziba fundacji powinna jednak znajdować się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.

Jakie warunki należy spełnić?

1. Pierwszym dokumentem, potrzebnym do założenia fundacji, jest akt fundacyjny. Taki dokument musi mieć formę aktu notarialnego (wyjątkiem jest ustanowienie fundacji w testamencie) – oznacza to, że fundator powinien udać się do notariusza i w jego obecności wyrazić wolę o powołaniu fundacji.

Akt fundacyjny powinien wskazać cel fundacji oraz majątek przeznaczony na jego realizację. Składnikami majątkowymi fundacji mogą być nie tylko pieniądze, ale też papiery wartościowe i oddane fundacji na własność rzeczy ruchome i nieruchomości. Środki przekazane na fundację powinny być na tyle wysokie, aby umożliwić jej rozpoczęcie działań – nie ma sprecyzowanej minimalnej wartości składników majątku. 

Jeśli jednak fundacja będzie prowadzić również działalność gospodarczą, minimalna kwota, jaką należy na nią przeznaczyć wynosi 1000 zł.  Kwota ta musi być oddzielna od tej przeznaczonej na działalność statutową fundacji. Przykładowo: Fundacja przeznacza na fundusz założycielski 2000 zł z czego 1000 zł przeznacza na działalność statutową a drugie 1000 zł na działalność gospodarczą. I taki zapis powinien się znaleźć w akcie założycielskim i statucie fundacji.

2. Kolejnym krokiem jest stworzenie statutu fundacji. Statut jest niezbędnym dokumentem, bowiem fundacja działa na podstawie zawartych w nim zapisów oraz na podstawie Ustawy o fundacjach. W statucie powinny się znaleźć następujące informacje:

• nazwa fundacji,
• jej siedziba i majątek,
• cele, zasady, formy i zakres działalności fundacji,
• skład i organizacja zarządu,
• sposób powoływania zarządu, jego obowiązki i uprawnienia.

Pamiętaj, aby cele i majątek wskazane w statucie, były identyczne z tymi, które zostały podane w akcie założycielskim. Statut może zawierać też inne postanowienia, np. dotyczące prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej, warunków połączenia jej z inną fundacją, zmiany celu lub statutu czy informacje dotyczące tworzenia innych organów fundacji. Warto też wskazać w statucie ministra, który będzie kontrolował działania organizacji.

I najważniejsze: jeżeli zamierzacie prowadzić działalność gospodarczą, z której zysk przeznaczacie na działalność statutową to taki zapis warto umieścić w statucie. 

Podczas tworzenia statutu pomyślcie o tym, że po dwóch latach działalności możecie się ubiegać o status OPP. Jednym z wymogów uzyskania takiego statusu jest poprawnie skonstruowany statut zgodny z wnioskiem o OPP. Jak poprawnie przygotować statut pod tym kątem dowiesz się z webinaru w ramach Akademi FaniMani: https://akademia.fanimani.pl

3. Teraz czas na rejestrację fundacji w Krajowym Rejestrze Sądowym. Wniosek taki należy złożyć w ciągu 7 dni od daty podpisania aktu założycielskiego. Do wniosku, poza wypełnionymi formularzami KRS, należy dołączyć również:

1. akt notarialny (czyli akt fundacyjny),
2. statut fundacji,
3. uchwały,
4. dowód dokonania wpłaty za wpis do rejestru.

Więcej informacji o wysokości opłat przy składaniu wniosku znajdziesz na stronach Ministerstwa.

O czym należy pamiętać?

Założenie fundacji wiąże się z obowiązkami, zawartymi w ustawie, wśród których znajdują się między innymi:

1. Coroczne sprawozdanie z działalności, złożone właściwemu ministrowi. Sprawozdanie to jest udostępnione do publicznej wiadomości.
2. Jeśli fundacja zamierza podjąć działalność gospodarczą nie przewidzianą w statucie, konieczna jest jego uprzednia zmiana.
3. Zmiana statutu fundacji wymaga wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego.
4. Działalnością fundacji kieruje jej zarząd i to on reprezentuje fundację na zewnątrz.
5. Jeżeli fundacja osiągnie zakładany cel lub jeśli wyczerpią się środki finansowe i majątek fundacji, podlega ona likwidacji w sposób wskazany w statucie.